خانه میرزا کوچک خان جنگلی یکی از خانه های تاریخی استان گیلان و شهر رشت است که نمایشگر معماری بومی خطه شمالی ایران در چند سده اخیر است. یونس استاد سرایی متولد ۱۲۵۷ در رشت به دنیا آمد. میرزا کوچک لقبی است که به واسطه پدرش به داده می‌شود. پدر او به خاطر خوش خطی ملقب به میرزا بزرگ بود. او از رهبران مبارزان نهضت جنگل به شمار می‌رفت. خانه پدری میرزا کوچک در یکی از خیابان های قدیمی رشت به نام خیابان استاد سرا قرار گرفته است. از لحاظ موقعیت جغرافیایی، این خانه در ضلع شمالی میدان شهرداری رشت واقع است.
در این محله، افراد بزرگی مانند هوشنگ ابتهاج، محمود نامجو و مشاهیر دیگر زندگی می‌کردند. با توجه به محدود بودن خانه‌های تاریخی رشت، وجود خانه میرزا کوچک نعمت بزرگی محسوب می‌شود که معماری تاریخی و اصیل رشت را می‌توان در آن دید. مساحت این خانه ۳۰۰ متر مربع است و قدمتی بالغ بر ۲۰۰ سال دارد. در حال حاضر این خانه در اختیار شهرداری رشت است. قدم زدن روی کف چوبی خانه و خواندن شرح اتفاقات آن دوران و تماشای وسایل و آلات منسوب به میرزا کوچک خان و یارانش در این خانۀ قدیمی، سفری لذتبخش به قلب تاریخ سیاسی گیلان محسوب می‌شود.

• خانه میرزا کوچک خان جنگلی رشت از معدود خانه‌های قدیمی شهر رشت بوده و از اصالت و ارزش تاریخی بسیار زیادی برخوردار است.
• قدمت این خانه به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد.
• از نظر عده زیادی، خانه میرزا کوچک خان جنگلی بخش مهمی از هویت سیاسی و تاریخی شهر رشت است.
• جدا از اصالت بالا، این خانه امروزه به عنوان موزه اسناد و وسایل دوران نهضت جنگل در دید عموم قرار گرفته است.